Laurdag 25. og sundag 26. april var det duka for Bergenskonferansen ved Høgskolen i Bergen.
Konferansen handla om nynorsk i samanheng med både norskfaget i lærarutdanninga, kommune- og institusjonsstruktur og ikkje minst – Bergen som nynorskbyen i Noreg.
På laurdags ettermiddag diskuterte desse rektorane kva språklege konsekvensar institusjonsstrukturen kunne ha for nynorsken. Det var nokre ting me var meir samde i enn andre.
Rektor ved Høgskulen i Volda sa noko svært fornuftig om at det ikkje naudsynleg var størst mogleg einingar som var best, so det me følte at me laut dela på twitter med ein gong:
Heia Per Halse og Høgskulen i Volda, det største er kanskje ikkje alltid det beste. #nynkonf15
— SmiB (@SmiBergen) April 25, 2015
Rett etter rektordetbatten, utan nokon pause mellom, fór me vidare over på Bergen som nynorskbyen i Noreg. Det var kanskje noko uklårt for nokre kva ein meinte med at Bergen skulle vera nynorskby, men ein kan seia det nokso stutt: Ein vil gjerne at nynorsken skal vera synleg i bybiletet, samstundes som ein skal ha kulturelle tilbod òg – mellom anna nynorskteateret Hordaland teater. Og so vil ein sjølvsagt sjå Odda-modellen verta innført i Bergen ogso. At Bergen rett og slett skal vera nynorskhovudstaden i Noreg.
Det beste var jo at under denne innleiinga, kom Odda-modellen opp (språkdelte klasser på ungdomstrinnet og i vidaregåande, noko det berre er lovkrav om i barneskulen), og då snakka Terje Kollbotn so varmt om han at Høgre-politikar Eriksen inviterte han på møte i Bergen Høgre for å snakka om modellen, eller halda eit vekkingsmøte. Han merka seinare at det var fyrste gongen Høgre hadde invitert han med på noko som helst, sidan han sjølv er Raudt-politikar i heimkommunen Odda.
Den siste av paneldebattane på laurdagen, var om norskfaget i lærarutdanninga. Det var både interessant og til dels sjokkerande å høyra på kva dei hadde å seia. Mellom anna at det ikkje er obligatorisk å ha norsk på grunnskulelærarutdanninga for 5.-10. klasse, og at ein dessutan kunne få fritak frå til dømes nynorsk, om ein hadde hatt fritak på vidaregåande (dette galdt ogso glu 1.-7.). So i teorien, og til ei viss grad i praksis òg, kan ein koma gjennom lærarutdanninga ved kva som helst slags høgskule i Noreg – utan å kunna båe skriftspråka! Og det verste er: dei som ikkje kan båe skriftspråka og kjem seg gjennom studiet er like kvalifisert som einkvan annan – på papiret (dette har noko med at nynorskkrava i regelen er forprøver og ikkje eigne eksamenar, og at ikkje alle kommunane har vett til å krevja nynorskkompetanse), og kan dimed få jobb i ei nynorskklasse utan å vera røynd i språket.
Før (eller vert det etter?) møteslutt laurdagen, so kom Frode Grytten og underheldt oss, han hadde med to musikarar og las nokre nokso stutte noveller, medan dei song og spelte.
Etter Grytten var me ferdige på høgskulen for dagen, og då var det av garde for å skifta kle (og for nokre var vel sminking nokso sentralt), og koma oss i retning Grand Hotel Terminus for sosialt samvære og middag.
Det var ein røynleg festmiddag, kan ein vel seia: For det var tre rettar, og det var ikkje godt å veta kva slags gaffel som skulle brukast til kva. Føreretten var i alle fall kylling og noko kaninmat, medan hovudretten, for ein gongs skuld var fisk, av typen laks. Og desserten er eit stort mysterium, med det var godt då, det likna kanskje mandelpudding, men utan mandlar.
Det vart ein hyggjeleg kveld, me fekk henga med vaksenmållagsfolk, og nokre av oss fekk noko godt i glaset òg. Og det var jammen det litt lått ogso! Is-mannen, Øystein Skjæveland underheldt oss med «dagsnyttmeldingar», og me fekk ogso etter kvart høyra Terje Kollbotn snakka om Odda-modellen. Men det vart ikkje seine kvelden, brorparten drog frå hotellet i ellevetida, og nokre få lengde kvelden med ein liten tur ut i byen.
Sundags morgon. Ikkje alle var like snøgge med å koma attende til møtestart, det var vel litt lite svevn for somme. Det var nemleg klokka 09.30 det byrja, og då er det vel ein del som lyt stå opp i otta.. (men underteikna kom seg tidsnok opp). Og det gjorde ogso ordstyrarane:
Denne tidlege sundagsmorgonen, var det kommunereforma som vart diskutert. Det var fyrst ei innleiing ved Jan Olav Fretland, førsteamanuensis ved Høgskulen i Sogn og Fjordane, før ein gjekk over på ordskifte, med både leiaren i Noregs Mållag, Marit Aakre Tennø, Kjersti Toppe frå Senterpartiet og Olav Kobbeltveit. Der fekk me nokre innspel på kva kommunereforma kunne ha for nynorsken.
Fretland la vekt på at me er sopass mange nynorskbrukarar, og at det då gjev oss ein heil del marknadsmakt, me må berre ha hug til å krevja henne.
Og Olav Kobbeltveit som var ordførarkandidat i Fjell kommune på Sotra, han meinte at «ein bør på ny definera innhaldet i ein nøytral kommune, nett no er det lik bokmål», so då byggjer vel del litt på det Fretland hadde nemnt om at «det må til ein revisjon av mållovi».
Ordførarkandidaten i Fjell meinte at all samanslåing ikkje trong vera negativt for nynorsken, han hadde tru på at Sotra som eigen kommune i seg sjølv kunne hjelpa for nynorsken på øya.
Og kva skal ein seia? Det er inkje eit skikkeleg ordskifte utan at det vert kasta ljos på Odda-modellen:
Lærdom frå #nynkonf15 : Odda-modellen kan takast opp uansett kva vi diskuterer. Vi <3 Terje Kollbotn.
— SmiB (@SmiBergen) April 26, 2015
Ordskiftet tok sopass tid at pausen vart både utsett litt og avstutta, men det er jo eit luksusproblem!
Det var ogso ei innleiing om nynorskforsking, det synte seg at ein gjerne ynskte meir forsking på nynorsk. Men det hadde vore eit problem at det for somme forskarar kunne sjå ut som å vera eit tingingsverk frå Noregs Mållag.
Heilt til slutt var det ei innleiing om media og nynorsk, sidan hovudinnleiiaren ikkje var til stades, so stod kommentatoren Olav Kobbeltveit fram og snakka. Han snakka i all hovudsak om nynorsk i Bergens Tidende. Det hadde vore meir eller mindre frislepp på nynorsk i bladet sidan 70-talet, men at ein og annan bladstyrar (redaktør) hadde prøvd seg – og møtt hard motstand frå nynorskjournalistane. Eine bladstyraren trekte seg tilmed stutt tid etter han byrja. Men poenget var at ein laut passa på i framtida. Og grunnen til at ein lét dei nynorske bladmennene halde fram, var sidan omsetjinga gjekk opp. Det hadde òg gått sameleis etter ein slapp nynorsken til på Alexandra hotell i Loen og Lerum syltetøy frå Sogn. «Det verkar meir ekte», kom ein vel fram til.
Tilskipinga gjekk på overtid, og nærare halv to vart det av garde for å få seg litt lunsj.
Det ein sakna på denne tilskipinga var meir tid, og ikkje minst, meir synging. Me fekk songhefte, men me brukte det berre under festmiddagen.